ساختار این تحقیق شناسایی و معرفی قواعد و روابط اصلی نظام اسلامی توزیع ثروت و درآمد، به مثابة رکن اساسی نظام اقتصاد اسلامی و تطبیق قواعد و معیارهای عدالت و کارایی با آن پیریزی شده است تا بتواند به پرسشهای زیر پاسخ دهد: 1. با توجه به مبانی، قواعد و روابط اساسی نظام اقتصاد اسلامی، آیا میتوان ادعا کرد که در این نظام، تخصیص منابع و توزیع ثروتها و امکانات و درآمدها بر مبنای عدالت است و کارکرد نهادها و عناصر آن به نحوی است که به عدالت اقتصادی در جامعة اسلامی منجر شود؟ 2. آیا نظام اقتصادی مبتنی بر عدالت، میتواند از کارایی اقتصادی نیز برخوردار شود؟ به عبارت دیگر، همزیستی و تلازم یا رابطة دو معیار عدالت اقتصادی و کارایی در مطابقت با نظام اقتصاد اسلامی تا چه حدی است. بر اساس این دو سؤال، فرضیههای پژوهش به قرار زیر هستند: 1. در نظام اقتصاد اسلامی دو معیار کارایی و عدالت اقتصادی مکمل یکدیگرند. 2. مبانی قواعد و روابط اساسی نظام اقتصاد اسلامی بر مبنای عدالت اقتصادی تنظیم شده است. 3. کارکرد نهادها و عناصر نظام اقتصاد اسلامی به نحوی است که در صورت استقرار آنها، عدالت اقتصادی در جامعه برقرار میشود. 4. نظام اقتصاد اسلامی مبتنی بر عدالت از کارایی اقتصادی برخوردار است.
روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۲۸۵ تاریخ چاپ: 1393/06/10
![]() خلاصه مقالهمفاهیم و معیارهای عدالت اجتماعی و اقتصادی
دکتر حسین عیوضلو از جمله اساتیدی بود که در دومین نشست اندیشههای راهبردی
که به موضوع «عدالت» اختصاص داشت، به ارائه دیدگاههای خود پرداخت. متن
زیر خلاصه مقاله این استاد دانشگاه امام صادق(ع) است که به این نشست ارائه
شده است: 1. اندیشه عدالت؛ جوهره تفکر انقلاب اسلامی سالها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، بحث احیای تفکر اسلامی توسط متفکران بزرگ اسلامی مطرح شد و توانست خمیرمایه اصلی حرکتهای انقلابی را در ایران و برخی کشورهای اسلامی ایجاد کند. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران و تثبیت بنیان نظام جمهوری اسلامی در ایران در مقطع فعلی ضروری است ضمن بازخوانی اهداف و انگیزههای این جریان مقدس، جوهره لازم برای دوران پیشرفت و تعالی این نظام را از طریق پیریزی و تثبیت معیارهای عدالت و کارایی و تراضی در ارکان نظام فراهم سازیم. سادهاندیشی است که پدیده تحقق نظام جمهوری اسلامی در ایران را پدیده ایستایی تلقی کنیم و از ابعاد نظری و چند وجهی و ماهیت پویای این نوع نظام و ضرورت تأمین سوخت لازم برای دوره پروازی آن غافل شویم. این مسئله زمانی اهمیت مضاعف مییابد که بخواهیم از اندیشه عدالت نیز سخن بگوییم. اندیشه عدالت اندیشهای ایستا و تکمتغیره نیست و دارای ابعاد چند وجهی و چند متغیره است. اندیشه عدالت فرمولی بسیط و برای همیشه نیست. اندیشه عدالت بیشتر در حوزه نظامسازی مطرح است تا در حوزه مکتب؛ نظام جنبه عینی مکتب است و لذا همواره دارای ماهیت پویا و بسته به زمان و شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی است؛ به همین جهت است که فرمول عدالت نیز همه ابعاد پویای این تحول و پویایی در زمان و مکان موضوع مورد بررسی را دربر بگیرد. به همین جهت است که گفته میشود اندیشه عدالت زیربنای نظام اخلاق اجتماعی را تشکیل میدهد. |